در سفر به استان گلستان گردشگران فرصت بی‌نظیری دارند برای تجربه طعم های گوناگون از چند فرهنگ مختلف. در کنار غذاهای گرگانی شاید شناخته شده ترین غذاهای استان گلستان غذاهای ترکمنی باشند.
هر بخش از فرهنگ و اقلیم استان گلستان رنگی و طعمی بر سفره غذای این استان گذاشته و آن را به یکی از متنوع‌ترین و رنگین‌ترین سفره های غذای ایرانی تبدیل کرده است. طبیعت استان گلستان انواع سبزی و میوه های جنگلی، سبزیجات جالیزی، غلات و دانه ها را در اختیار مردم این منطقه قرار داده تا با آن خوشمزه ترین غذاها را طبخ کنند. از طرفی، وجود اقوام مختلف در استان در گلستان باعث شده گردشگران این فرصت را داشته باشند تا با طی مسافت هایی کوتاه در داخل استان بر سفره قوم و فرهنگی دیگر بنشینند و از طعم های جدید لذت ببرند.
بر سفره استان گلستان خوش آمدید!
خورش ساک
خورش ساک از معروف ترین غذاهای استان گلستان است. این غذا در برخی آیین های مذهبی در شهر گرگان طبخ می‌شود و در حقیقت بخش جدایی‌ناپذیر چنین مراسمی است. در خورش ساک از سبزی مورد علاقه گرگانی ها استفاده می‌شود. اسفناج در بسیاری از غذاهای استان گلستان دیده می شود. برای طبخ خورش ساک از اسفناج، گوشت، نخود و سیر استفاده می‌شود. خورش ساک معمولا به صورت سرد و همراه با برنج سرو می‌شود.
خورش ساک
آش گوجه
آش در فرهنگ غذایی مردم استان گلستان جایگاه ویژه‌ای دارد. در سفره گلستانی ها انواع مختلفی از آش دیده می‌شود. یکی از محبوب‌ترین آش های گرگانی آش گوجه است. برای تهیه این غذا از گوشت، گوجه فرنگی و برنج استفاده می‌شود. غذایی که در نهایت آماده خواهد شد آشی قرمزرنگ است که علاوه بر داشتن رنگ زیبا، طعم و بویی عالی نیز دارد.
آش گوجه گرگانی
آش ماش
ماش از جمله حبوبات مورد علاقه گرگانی ها در آشپزی است. یکی از غذاهایی که گلستانی ها با ماش طبخ می‌کنند آش ماش است. در تهیه این غذای گیاهی از ماش، اسفناج، سیر، چغندر، کدو حلوایی و آب نارنج استفاده می‌شود. این آش معمولا در فصل پاییز و زمستان که فصل کدو حلوایی است طبخ می‌شود.
آش ماش
چِکدِرمه
یکی از معروف ترین غذاهای ترکمنی چکدرمه است. این غذا در تمام مهمانی‌ها، جشن‌ها و حتی پیک‌نیک ترکمن ها پخته می‌شود. ترکمن ها برای تهیه این غذا از قابلمه مخصوصی استفاده می‌کنند که به آن قازان یا قازَن می‌گویند و از جنس چدن است، قابلمه‌ای گرد شبیه به وُک که مردم شرق آسیا در آشپزی خود از آن استفاده می‌کنند. چکدرمه در شکل سنتی خود با گوشت گوسفند پخته می‌شود. اما ممکن است آن را با گوشت مرغ یا ماهی نیز بپزند. برای طبخ چکدرمه، گوشت همراه با ادویه و رب گوجه‌فرنگی در قازن سرخ می‌شود، سپس برای پخت کامل گوشت به آن مقدار زیادی آب اضافه می‌کنند. زمانی که گوشت به صورت کامل پخت، آن را کنار می‌گذارند و به عصاره باقی مانده در قازن برنج اضافه می‌کنند. برنج در همین ترکیب پخته می‌شود و طعم آن را به خود می‌گیرد. پس از آنکه برنج پخته شد، تکه‌های گوشت را بر روی آن قرار می‌دهند و معمولا با مقداری زرشک، کشمش، هویج و سیب‌زمینی تفت داده شده سرو می‌کنند. ترکمن ها در کنار غذای محبوب خود، نوشیدنی محبوب خود، یعنی دوغ شتر هم سرو می‌کنند.
چکدرمه ماهی از غذاهای ترکمنی
باقلا پَته
یکی از غذاهای ساده اما خوشمزه‌ای که گرگانی ها با باقلا تهیه می‌کنند باقلا پته است. برای تهیه این غذا از باقلا، سیر و رب انار یا رب آلوچه جنگلی استفاده می‌شود. رب آلوچه جنگلی خود از چاشنی های مورد علاقه گرگانی ها است که آن را در فصل بهار به صورت خانگی تهیه می‌کنند. باقلا پته غذایی است که معمولا در کنار غذاهای دیگر، بخصوص برنج و ماهی سرو می‌شود.
باقلا پته و برنج و ماهی
آش آلو
آش آلو، یا آنطور که در زبان محلی می‌گویند هَلی آش یکی از آش های محبوب گرگانی ها است. برای تهیه این غذا از آلو (گوجه سبز)، نخود، لوبیا، برنج، سبزی آش و کدو (کدو سبز یا کدو حلوایی) استفاده می‌شود. این آش معمولا در فصل بهار و زمانی که آلوها سبز و ترش هستند پخته می‌شود.
آش آلو
بولامه
بولامه یک غذای ترکمنی است و جز غذاهای مناسبتی محسوب می‌شود. این غذای مقوی هم‌زمان با هفتمین روز تولد نوزاد و جهت تقویت زنی که تازه زایمان کرده پخته می‌شود. برای تهیه بولامه، برنج از روز قبل خیسانده می‌شود. این برنج پس از آن همراه با روغن سرخ می‌شود و در مرحله بعد به مدت هشت ساعت همراه با آب پخته می‌شود. پس از پخت برنج، روغن اضافی آن برداشته می‌شود و به برنج شکر اضافه می‌شود. این ترکیب آنقدر هم زده می‌شود تا ظاهر آن شبیه به حلیم شود. در نهایت بولامه در یک جشن زنانه کوچک سرو خواهد شد.
بولامه از غذاهای مناسبتی ترکمن ها
آش ماست
آش ماست غذای مخصوص شب چهارشنبه سوری در گرگان است. گرگانی ها برای طبخ آش ماست از گزنه استفاده می‌کنند. گیاهی خودرو که خواص بسیاری دارد. برای تهیه آش ماست علاوه بر گزنه، از باقلا، برنج و کدو سبز نیز استفاده می‌شود. آش ماست در شکل سنتی به صورت سرد و همراه با ماست خورده می‌شود.
آش ماست از غذاهای استان گلستان
بورک
بورک یکی دیگر از غذاهای ترکمنی است. ترکمن ها برای تهیه این غذا از خمیر استفاده می‌کنند و آن را با گوشت، سبزی و سیب زمینی پر می‌کنند. بورک از جمله غذاهایی است که ترکمن ها در جشن ها و مهمانی های خود حتما آن را طبخ می‌کنند.
بورک ترکمنی
آش ترشی
آش ترشی تقریبا مشابه آش رشته یا آش کشک است، با این تفاوت که در آن به جای کشک، از رب انار یا رب آلو جنگلی استفاده می‌شود. برای تهیه این آش گرگانی از حبوبات، رشته آش، باقلا، کدو سبز یا کدو حلوایی، رب انار یا رب آلو جنگلی و سبزی استفاده می‌شود. سبزی این آش می‌تواند شامل سبزی‌های جنگلی مثل الزی (سیر کوهی)، زولَنگ (شش شاخ) و انارجه یا اناریجه باشد. این سبزی‌ها معمولا در فصل بهار در مناطق جنگلی رویش می‌کنند. در صورت نبود این سبزی‌ها، از سبزی‌های معمول برای طبخ آش ترشی گرگانی استفاده می‌شود.
آش ترشی
باسترمه
باسترمه نیز از جمله غذاهای ترکمنی است که با با ماهی اوزون برون تهیه می‌شود. برای طبخ این غذا، ماهی که از قبل قدری سرخ شده همراه با دانه انار، سیب‌زمینی، ادویه و پیاز لابه‌لای برنج گذاشته می‌شود و همراه با هم پخته می‌شوند.
ماش پلو
ماش پلو غذایی شبیه به عدس پلو است که هم گاهی بدون گوشت و گاهی همراه با گوشت طبخ می‌شود. ماش پلو از محبوب ترین غذاهای گرگانی است.
ماش پلو
نخودپلو
گرگانی ها برای تهیه نخودپلو از از نخود، انواع گوشت، برنج و کشمش استفاده می‌کنند. این غذا در برخی از مناسبت های مذهبی نیز به صورت نذری در شهر گرگان پخته می‌شود.
آش خمیر
آش خمیر (در گویش محلی خمیرآش) یک آش مقوی است که برای تهیه آن از نخود، لوبیا، ماش، رشته آش، سبزی، کدو و عصاره قلم گوسفند استفاده می‌شود.
انواع ته چین
ته چین غذای محبوب گرگانی ها است. انواع مختلفی از ته چین در آشپزخانه مردم گرگان پخته می‌شود. ته چین گوشت، ته چین مرغ، ته چین بادمجان، ته چین تخم‌مرغ و حتی ته‌چین کله پاچه را می‌توان از جمله غذاهای محبوب گرگانی ها معرفی کرد.
ته چین
اگر به استان گلستان سفر کردید، بخش مهمی از سفر شما می‌تواند پرسه در دنیای جذاب عطر و طعم های بومی این استان باشد. خوردن فست فود، قورمه سبزی و کباب، این طعم‌های معمول و تکراری را فراموش کنید. خود را در دنیای جدید طعم های محلی استان گلستان رها کنید تا سفرتان به تجربه‌ای خوشمزه و فراموش‌نشدنی تبدیل شود.
نویسنده: سارا خانی